Dünyada üretilen şarapların bir çok çeşidi vardır. Bazı şaraplar üretildikten sonra ne kadar erken tüketilirse o kadar iyi olur. Çünkü bu tür şaraplar şişelendikten sonra saklanırsa kalitesi artmaz.
İnsanlar gibi şaraplar da kendi Port şarapları güney Portekiz’in Douro vadisinde yapılan kuvvetlendirilmiş şaraplardır. Bu şaraplar isimlerini Portekiz sözcüğü olan Porto şehrinden almıştır. Yerliler Port-Town sözcüğünü kısaltarak “O Porto” şeklinde söylerler.
Port şarapları Upper Douro vadisinde nehir ve İspanyol sınırları arasında üretilmektedir. Bu ülke dağlık olduğu için nehirler dağlardaki küçük sulardan birikerek oluşur.
Porto şehrinden geçen nehrin kıyısında ve Vila Novadi Gaia şehrinin karşısında yerleşmiştir. Port şarapları Duoro vadisindeki üzüm bağlarında yetişen üzüm bağlarından yapılır. 1986’ya kadar kanunlara göre Porto şarapları yüklenene kadar Vila Nova di Gaia’da olgunlaşması için bekletilirdi. Üzümler Vila Nova di Gaia’da saklanmaksızın doğrudan büyük üretici ve alıcılara iletilebilmesi için bu kanun sonradan değiştirilmiştir.
Duora nehrinin kıyısındaki dağlık ve dik yerler üzüm yetiştirmeye olanak sağlar. Bu yerlerde devamlı iş yaratılır. Özellikle kış yağmurları vadinin toprakların kendisiyle akıtır gider.
Port Şarabı Çeşitleri
Port şarabının farklı çeşitleri vardır. Bunlar aşağıdakilerdir:
1. Vintage Port
· Single Quinta Ports
· Garrafeira Ports
· Dated or Colheita Ports
- Late Bottled Vintage Port
- Ports With an indication of age
- Vintage Characters,style or reserve
- Ruby Ports
- Tawny Ports
- White Ports
- Crusted Ports
1. Vintage Port : Bu port şarabı tek hasattan yapılan şarapların karışımından elde edilir. Şaraplar yapıldıktan ve Vila Nova di Gaia’ya gönderildikten sonra bu şaraplar aynı vintage şaraplarla karıştırılabilir. Bu şaraplar devamlı olarak tadılır ve değerlendirilir, eğer şaraplar yüksek kaliteye sahip ise o zaman üreticiler şarabın vintage olduğuna karar verirler. Bu şaraplar Vintage Port olarak şişelenir ve şişesinde üretilen tarih yazılır. Bu işlem hasattan sonra 2-3 yıl arasında yapılmalıdır.
Üreticiler seçilmiş şarapların örneklerini Port Wine enstitüsüne tat alma ve örnekleme için gönderirler. Üreticilerin ne kadar Vintage Port o yıl için üretmeyi amaçladığı ile ilgili bilgiler enstitüde analiz edilir. Bu yeni kırmızı port şarapları yıla göre kendilerinin önceki koyu renklerini kaybederek belirli ölçüdeki çökeltileri atılır. Bu gibi port şarapları ağır çökeltilere sahiptir ve bundan dolayı çökeltiler elle dikkatlice toplanmalı ve sunulmadan önce filtreden geçirilmelidir.
· Single Quinta Ports : Portekiz kelimesi olan ‘Quinta’ sözcüğü çiftlik ve mülkiyet anlamına gelir ama burada üzüm bağı olarak kullanılmaktadır. Single Quinta Port şarapları bir yıllık üzümden yapılmış şaraplardır ve bundan dolayı bu şaraplara bir yıllık şaraplar denir. Bu Single Quinta Port şarapları birçok çökeltileri atılarak 2-3 yıl sonra şişelenir.Bu şaraplar sunulmadan önce filtreden geçirilmelidir.
· Garrafeira Ports : ‘Garrafeira’ sözcüğü kaliteli şarapların etiketine göre üreticiler tarafından ‘merchant’s pride’ adı altında kullanılır. Bu şaraplar özel olarak bir baş bölgelerden seçilir fakat bunlar her zaman bir yıllıktır ve bundan dolayı bazı bölgelerin iyi şaraplarıyla karıştırılır. Karıştırıldıktan sonra, bu şaraplar şişelenmeden önce uzun dönem (10-15 yıl) içinde olgunlaşır. Bu şaraplar Portekiz dışında seyrek görülür. Çünkü bunların çoğunluğu yerliler tarafından tüketilir.
· Dated Or Colheita Ports : Portekizce’de Colheita sözcüğü bir yıllık ürün anlamına gelir. Dated or Colheita port şarapları vintage yıllık şaraplarından biraz farklıdır ve bunlar şişelenmeden önce en az 7 yıl ağaç kutularında saklanmalıdır. Ancak bazı üreticiler bu şarapları yukarıdaki süreden daha fazla saklar ve bu şaraplar sırasıyla ancak bu işlemden sonra şişelenir.
2. Late Bottled Vintage Ports : LBV Port şarapları olarak da tanımlanan bu şaraplar iyi kaliteli yıllık şaraplarından içilen tek yıllık port şaraplarıdır. Bu şaraplar bazen yıllık kaliteli şaraplar olarak açıklanır, ama önceden böyle değildi. Bu şaraplar genellikle en az 4 yıl varillerde saklanır ve 6. yılına kadar şişelenmelidir. Bazı üreticiler kendi şaraplarını erken şişeleyebilir ve böylece bu şaraplar saklanmaya devam edilerek bir çok çökeltileri atılabilir ve sunulduğu zaman filtrelemeyi gerektirir. Bu şişede saklanan LBV Port şarapları Vintage port şaraplarına benzer ve fazla pahalı olmaması avantajlı taraftır. Ancak 5. ve 6. yıl içinde şişelenen bu LBV Port şarapları varildeki birçok tortusunu atar. Bunlar normal olarak solgun renklidir ve fazla saklanmayı gerektirmeyen hemen içmeye hazır olmasını sağlayan Oporto’to da şişelenir.
3. Ports With An Inducation Of Age : En iyi Ruby Port şarapları uzun dönemli olarak şişelenebilir ve aşağıdaki göstergelere göre etiketlenir: 10 yıllık, 20 yıllık, 30 yıllık, 40 yıllık. Bu şaraplar olgunlaşmayla yukarıdaki yıllara ulaşmamıştır. Bu şaraplar 10, 20, 30, 40 yıllık şarapların basit karışımıdır. Şişelenme tarihi ve şarabın ağaç kutularda olgunlaşması hakkındaki durum genellikle port şaraplarının etiket çeşitlerinde gösterilir.
4. Vintage Character, Style Or Reserve Ports : Bunlar üst derecedeki Ruby Port şaraplarıdır. Bunlar vintage character port şarapları gibi ağaç kutularda 5 veya daha fazla bekletilen, farklı üzüm çeşitlerinin karışımına göre etiketlenir. Son karışım şişelenmeden önce filtrelenir ve bundan dolayı sunulmadan önce filtrelemeyi gerektirmez.
5. Ruby Ports : Ruby Port şarapları iki veya üç farklı yıllık şarapların yaklaşık 3-5 yıla kadar ağaç kutularında saklanan Ruby renkli şarapların karışmış şeklidir. Bu şaraplar şişelenmeden önce filterlenir ve bunun için sunulmasından önce filitrelemeyi gerektirmez. Şişelendikten sonra hemen içmeye hazır olarak bu şaraplar fazla saklanmadan geliştirilir.
Eski Ruby Port şarapları birkaç yıllık şaraplarla karıştırılır ve 7 yıl içinde olgunlaşır. Bu şaraplar en fazla 10 yıl içinde olgunlaşarak ve devamlı kendi rengini kaybederek Fine Old Tawny Port şarapları olarak ortaya çıkar.
6. Tawny Ports : “Yeni” Tawny Port şarapları en az 5 yıl varillerde saklanan yeni kırmızı veya beyaz port şarapları ile karıştırılır. Fine Old Tawny Port şarapları genel olarak 10-20 ve daha fazla yıl saklanan Ruby Port şaraplarıdır ve bu süreç içinde şaraplar devamlı olarak güçlendirilir. Bu şarabın renginin kaybetmesine yani yakut renginden kehribar rengine dönüşmesine neden olur.
7. White Ports : Port şarabının bu seyrek çeşidi kırmızı üzümden yapılan şarap gibi beyaz üzümden yapılır. Yani kabukların yardımıyla fermentlenir fakat sonuç olarak kırmızı şaraba göre rengi altın renklidir.
White Port şarabın küçük miktarı hafif dry stilde yapıldığı halde bunların çoğunluğu tatlıdır. Tatlı şarap stilinde çok tatlı olarak yapılıp Lacrima, Lacrima Cristi, Lacrima Sancta ve Lacrima Divina gibi sık sık etiketlenir.
